ประวัติโรงเรียนสมุทรปราการ                                         หน้าที่ ๑

 จากหลักฐานที่ปรากฏในหนังสือราชกิจจานุเบกษา และ ตำนานวัดกลาง อันเป็นจดหมายความทรงจำของ พระครูสุนทรสมุทร์ (จ้อย สุวัณณสโร) ที่ใช้เวลาในการรวบรวมมากว่า 20 ปี ก่อนที่ท่านจะมรณภาพ ตลอดจน เอกสารสำคัญทางประวัติศาสตร์ที่เกี่ยวกับโรงเรียนวัดกลางเมืองสมุทรปราการ ไว้เป็นลำดับ ดังนี้
                 วันจันทร์ขึ้น 14 ค่ำ เดือน 8 พ.ศ. 2426 พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ครั้งยังดำรง พระยศเป็นพระองค์เจ้า ดิศวรกุมาร ได้เสด็จลงมาตั้งโรงเรียนหนังสือไทยขึ้นที่วัดกลางเมืองสมุทรปราการนี้ พระครูสุนทรสมุทร์ (น้อย) ได้รับภาระเป็นผู้จัดการและอุปการะดูแลโรงเรียนโดยแข็งแรง และให้นายเชาว์ เป็นครูใหญ่ได้เริ่มการสอนนักเรียนที่ศาลาทำบุญกลางอาวาส
ครั้น ณ วันเสาร์แรม 9 ค่ำ เดือน 8 พ.ศ. 2427 พระครูสุนทรสมุทร์ (น้อย) ได้จัดจ้างอาจารย์มาสอนพระปริยัติธรรม แก่ภิกษุ สามเณร เพิ่มเติมอีก การศึกษาฝ่ายพระปริยัติธรรมและหนังสือไทยก็เจริญขึ้นตามลำดับ พระสงฆ์และ ไวยาวัจกรตลอดจนสับปุริสชน (ผู้มีจิตศรัทธา) ก็ได้มีความเลื่อมใสศรัทธาพากันช่วยปฏิสังขรณ์ พระอาราม ให้เจริญขึ้นอีกหลายแห่ง

ตามตำนานของวัดกลางวรวิหารแจ้งว่า พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว ได้เสด็จมาพระราชทานผ้าพระกฐิน 2 ครั้ง ระหว่าง พ.ศ. 2424 – 2427 ครั้งหนึ่ง และครั้งที่สอง พ.ศ. 2428 อีกครั้งหนึ่งในการเสด็จมาพระราชทานผ้าพระกฐินในครั้งที่สองนี้เมื่อวันเสาร์ขึ้น 8 ค่ำ เดือน 12 พ.ศ. 2428 * (จ.ศ. 1247) พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้เสด็จพระราชดำเนินทางชลมารค ซึ่งมีพระครูสุนทรสมุทร์ (น้อย) เป็นเจ้าอาวาส และตามบันทึกของคุณหลวงอารักษ์ดรุณพล (ม้วน บุรารักษ์) แจ้งว่า หลังจากพระราชทานผ้าพระกฐินแล้ว พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวได้เสด็จทอดพระเนตรบริเวณวัดและโรงเรียนหนังสือไทย และทรงรับสั่งว่าเด็กนั่งพื้นสกปรก นาฬิกาสำหรับดูเวลาก็ไม่มีจึงทรงรับสั่งให้ขุนอไภย์ภาษี (หลวงจู้ม้า อัศวนนท์) มัคทายกของวัดกลาง ซึ่งมาเฝ้ารับเสด็จอยู่ ในขณะนั้น ให้นำเรือไปรับนาฬิกาปารีสกับโต๊ะเรียนที่พระราชทาน นาฬิกาปารีสและโต๊ะเรียนพระราชทานได้เก็บไว้ที่ โรงเรียนสมุทรปราการจนบัดนี้ หลังจากที่พระครูสุนทรสมุทร์ (น้อย) มรณภาพในปี พ.ศ. 2428 ทำให้ตำแหน่งเจ้าคณะจังหวัดสมุทรปราการว่างลง พระธรรมถาวร เจ้าคณะฝ่ายใต้ วัดพระเชตุพน และพระยาวุฒิการบดี จางวางกรมสังฆการี กระทรวงธรรมการ ได้มีหนังสือมอบให้พระปลัด (จ้อย) รักษาการคณะสงฆ์และปกครองอาวาสแทนต่อไป จนกว่าจะมีเจ้าคณะมาปกครอง และทางด้านโรงเรียนหนังสือไทยนั้น พระบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพ ได้ทรงมอบให้พระปลัด (จ้อย) เป็นผู้อุปการะดูแลจัดการต่อไป